تأثیر ابعاد سرمایه انسانی بر بهره وری کل عوامل تولید در اقتصاد ایران

در این مطالعه رابطه بلندمدت میان ابعاد سرمایه انسانی (آموزش و سلامت) و بهره وری کل عوامل (tfp) تولید ایران با استفاده از تحلیل سری زمانی طی دوره زمانی 57-1389 برآورد شده است. در کنار شاخص های سرمایه انسانی از متغیرهای دیگری نظیر انباشت سرمایه تحقیق و توسعه داخلی و موجودی سرمایه سرانه به عنوان متغیرهای کنترل استفاده شده است. تحلیل همگرایی بلندمدت از طریق برآورد الگوی تصحیح خطای نامقید (uecm) بر مبنای آزمون باند انجام و ضرایب بلندمدت و کوتاه­ مدت با استفاده از الگوی خود بازگشت با وقفه­های گسترده(ardl) برآورد شده است. نتایج برآورد حاکی از اثر مثبت و معنی­دار شاخص­های سرمایه انسانی و موجودی سرمایه سرانه بر سطح بهره وری کل عوامل است. نتایج آزمون علیت در چارچوب الگوی تصحیح خطا (ecm)، بیانگر وجود رابطه علی دوطرفه میان سرمایه انسانی از نوع آموزش و بهره وری کل عوامل تولید در بلندمدت است.